Chuyên mục Kỹ năng làm cha mẹ - Tạo dựng sự độc lập cho trẻ

Đây không phải là trường hợp cá biệt. Khá nhiều phụ huynh thương yêu con mình một cách quá mức nên đã làm thui chột khả năng độc lập của con. Đa phần các em thiếu hẳn sự tự tin khi gặp gỡ và giao tiếp, không thể đưa ra những quyết định cá nhân hay đối diện với thách thức trong cuộc sống. Để tạo dựng sự độc lập cho con, cha mẹ cần phân biệt rõ ràng giữa tình thương yêu đích thực và sự ôm ấp kỹ lưỡng. Thương yêu con không chỉ là chăm sóc con kỹ càng, tránh những nguy hại đến con mà cần có sự quan tâm phù hợp trong những tình huống khác nhau. Có những tình huống để trẻ tự thử nghiệm, có những tình huống cần tạo điều kiện để trẻ giải quyết và chúng ta chỉ hướng dẫn khi cần.

Kế đến, để tạo dựng sự độc lập cho con, cần chú ý đến thái độ của các bậc cha mẹ. Đó chính là thái độ thương yêu nhưng tôn trọng, thái độ quan tâm nhưng biết kiềm chế, thái độ lo lắng nhưng có định hướng... Những biểu hiện này có thể giúp trẻ hiểu rằng chúng được cha mẹ tôn trọng. Trẻ có cơ hội thể hiện sự độc lập của mình nhưng sẽ nhận được sự dìu dắt của cha mẹ khi thật sự cần thiết. Đơn cử như việc cho trẻ ngủ riêng, cha mẹ nên thực hiện từ sau khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo. Cũng ở tuổi này, trẻ phải tự múc ăn hay tự phục vụ bản thân: tự mặc quần áo, đánh răng... Trẻ phải tự chăm sóc khi bước vào tuổi tiểu học, biết tự giác học tập... Tất cả dần dần sẽ giúp trẻ có được sự độc lập cần thiết trong cuộc sống.

Việc rèn luyện những hành vi độc lập của trẻ cần được thực hiện thường xuyên. Đơn cử như việc cho trẻ di chuyển từ cổng trường vào cửa lớp, cha mẹ không cần nắm tay trẻ sau một vài buổi dẫn dắt, thay vào đó, có thể quan sát cháu từ xa, nhưng vẫn đảm bảo sự an toàn. Ngay cả việc cho trẻ đi siêu thị, công viên hay sân bay, hãy chịu cực một chút bằng cách để cho trẻ tự do di chuyển trong sự quan sát rất kỹ lưỡng và tinh tế.

Sự độc lập trong nhận thức, thái độ và cả hành vi của con cái không đồng nghĩa với việc vẽ đường cho con có thái độ không tôn trọng hay không yêu thương cha mẹ, mà đó là "gia tài" giá trị mà cha mẹ vun đắp cho tương lai của con.

TS Võ Văn Nam